Kurs: Darmowy kurs Python dla początkujących
Lekcja 2: Pierwszy program w Pythonie
Składnia Pythona
Składnia języka Python została zaprojektowana tak, aby była czytelna i zrozumiała nawet dla osób, które nie mają doświadczenia w programowaniu. W porównaniu z wieloma innymi językami, Python wymaga mniej kodu, aby osiągnąć ten sam rezultat, co czyni go jednym z najbardziej przyjaznych języków dla początkujących.
1. Prosty i przejrzysty kod
Python stosuje wcięcia (ang. indentation) do oznaczania bloków kodu, zamiast używania nawiasów klamrowych, jak w wielu innych językach. Oto przykład prostego warunku w Pythonie:
# Przykład warunku w Pythonie if 5 > 3: print("Pięć jest większe od trzech!")
W powyższym przykładzie linia print
jest wcięta, aby pokazać, że należy do bloku kodu warunku if
. W Pythonie wcięcia są obowiązkowe i mają znaczenie – brak wcięcia lub nieprawidłowe wcięcie spowoduje błąd.
2. Brak średników
W Pythonie nie musisz kończyć każdej linii średnikiem (;
), co upraszcza kod i zmniejsza ryzyko błędów. Oto przykład:
# Wyświetlenie tekstu w Pythonie print("Witaj, świecie!")
W innych językach, takich jak Java czy C++, musiałbyś dodać średnik na końcu każdej instrukcji. W Pythonie nie jest to konieczne.
3. Instrukcje w jednej linii
Jeśli naprawdę potrzebujesz napisać kilka instrukcji w jednej linii, możesz to zrobić, oddzielając je średnikami, choć nie jest to zalecane w praktyce:
x = 5; y = 10; print(x + y)
Taki sposób zapisu jest możliwy, ale dla lepszej czytelności kodu lepiej pisać każdą instrukcję w osobnej linii.
4. Case sensitivity (wrażliwość na wielkość liter)
Python rozróżnia wielkość liter, co oznacza, że zmienne imie
i Imie
będą traktowane jako różne. Oto przykład:
# Przykład wrażliwości na wielkość liter imie = "Anna" Imie = "Kasia" print(imie) # Wyświetli: Anna print(Imie) # Wyświetli: Kasia
5. Proste przypisywanie zmiennych
W Pythonie nie musisz jawnie określać typu zmiennej – Python automatycznie go rozpozna na podstawie przypisanej wartości. Oto kilka przykładów:
# Przypisywanie zmiennych w Pythonie liczba = 10 # Zmienna typu całkowitego (int) tekst = "Witaj" # Zmienna typu tekstowego (str) liczba_pi = 3.14 # Zmienna typu zmiennoprzecinkowego (float)
Jest to jeden z powodów, dla których Python jest tak prosty i wygodny dla początkujących.
6. Obsługa błędów
Python jest bardzo pomocny w diagnozowaniu błędów w kodzie. Jeśli popełnisz błąd, Python wyświetli czytelny komunikat, który pomoże Ci go znaleźć i naprawić. Na przykład:
# Celowy błąd składni if 5 > 3 print("Brakuje dwukropka!")
Powyższy kod spowoduje błąd składniowy, ponieważ brakuje dwukropka (:
) po instrukcji if
. Python wyświetli komunikat błędu, wskazując miejsce problemu.
Wyświetlanie tekstu (funkcja print
)
Funkcja print
jest jedną z najważniejszych i najczęściej używanych funkcji w Pythonie, szczególnie przez osoby, które dopiero zaczynają naukę programowania. Służy ona do wyświetlania tekstu lub innych danych na ekranie, dzięki czemu możemy zobaczyć wynik działania naszego programu. Zrozumienie, jak działa funkcja print
, to pierwszy krok w nauce programowania w Pythonie.
1. Podstawowe użycie funkcji print
Aby wyświetlić tekst w Pythonie, używamy funkcji print
. Tekst, który chcemy wyświetlić, umieszczamy w cudzysłowie (pojedynczym ' '
lub podwójnym " "
) wewnątrz nawiasów. Oto przykład:
# Wyświetlanie tekstu w Pythonie print("Witaj, świecie!")
W powyższym przykładzie tekst Witaj, świecie!
zostanie wyświetlony na ekranie. Możesz użyć zarówno pojedynczych, jak i podwójnych cudzysłowów, co pozwala na większą elastyczność w pisaniu kodu.
2. Wyświetlanie wielu wartości
Funkcja print
pozwala wyświetlać wiele wartości jednocześnie, oddzielając je przecinkami. Na przykład:
# Wyświetlanie wielu wartości imie = "Anna" wiek = 25 print("Imię:", imie, "Wiek:", wiek)
Wynikiem działania powyższego kodu będzie:
Imię: Anna Wiek: 25
Funkcja automatycznie oddziela wartości spacją, dzięki czemu wynik jest czytelny.
3. Użycie znaków specjalnych
W Pythonie możemy używać znaków specjalnych, które pozwalają formatować tekst w bardziej zaawansowany sposób. Oto najważniejsze z nich:
\n
– przejście do nowej linii.\t
– wstawienie tabulacji.
Przykład użycia:
# Znaki specjalne w funkcji print print("Witaj, świecie!\nTo jest druga linia.") print("Imię:\tAnna")
Wynik działania powyższego kodu:
Witaj, świecie! To jest druga linia. Imię: Anna
4. Formatowanie tekstu
Python pozwala na zaawansowane formatowanie tekstu w funkcji print
. Możemy to robić na kilka sposobów:
Użycie operatora %
# Formatowanie za pomocą operatora % imie = "Anna" wiek = 25 print("Imię: %s, Wiek: %d" % (imie, wiek))
Użycie metody .format()
# Formatowanie za pomocą metody format imie = "Anna" wiek = 25 print("Imię: {}, Wiek: {}".format(imie, wiek))
Użycie f-stringów
F-stringi to najnowocześniejszy sposób formatowania w Pythonie. Jest to również najbardziej czytelny sposób:
# Formatowanie za pomocą f-stringów imie = "Anna" wiek = 25 print(f"Imię: {imie}, Wiek: {wiek}")
Wszystkie powyższe metody pozwalają wprowadzać wartości zmiennych do tekstu, co jest niezwykle przydatne w praktycznych projektach.
5. Specyfikacja separatorów
Funkcja print
pozwala zmieniać domyślny separator (spacja) między wartościami za pomocą argumentu sep
. Na przykład:
# Zmiana separatora w funkcji print print("Python", "jest", "super", sep="-")
Wynik działania powyższego kodu:
Python-jest-super
6. Kończenie linii
Domyślnie funkcja print
kończy każdą linię znakiem nowej linii (\n
). Możesz to zmienić, używając argumentu end
. Na przykład:
# Zmiana zakończenia linii print("Witaj, ", end="") print("świecie!")
Wynik działania powyższego kodu:
Witaj, świecie!
7. Przydatność funkcji print
Funkcja print
jest niezastąpiona, szczególnie podczas nauki programowania i testowania kodu. Dzięki niej możemy wyświetlać wyniki działania programów, debugować (sprawdzać błędy) oraz lepiej zrozumieć, jak działa nasz kod. W kolejnych lekcjach będziemy używać jej regularnie, aby poznawać kolejne aspekty języka Python.
Komentarze i ich znaczenie
Komentarze to niezwykle ważny element każdego programu. Są to fragmenty kodu, które nie są wykonywane przez komputer i służą wyłącznie jako informacje dla programistów. Dzięki komentarzom możemy opisać, co dany fragment kodu robi, dlaczego został napisany w określony sposób lub co należy jeszcze poprawić. Komentarze sprawiają, że kod staje się bardziej czytelny i zrozumiały – zarówno dla nas, jak i dla innych programistów, którzy mogą później pracować z tym kodem.
1. Jak pisać komentarze w Pythonie?
W Pythonie komentarze są oznaczane znakiem #
. Wszystko, co znajduje się po tym znaku w danej linii, jest ignorowane przez interpreter Pythona. Oto przykład:
# To jest komentarz. Interpreter Pythona go zignoruje. print("Witaj, świecie!") # To również jest komentarz.
W powyższym przykładzie komputer wykona tylko polecenie print("Witaj, świecie!")
, a teksty po znakach #
zostaną pominięte.
2. Komentarze jedno- i wielolinijkowe
W Pythonie nie ma wbudowanego sposobu na pisanie wieloliniowych komentarzy, ale można osiągnąć podobny efekt, używając znaku #
na początku każdej linii. Oto przykład komentarza wieloliniowego:
# To jest przykład komentarza # wieloliniowego. Każda linia # musi zaczynać się od znaku #
Alternatywnie można użyć potrójnych cudzysłowów ('''
lub """
) do zapisywania tekstu wieloliniowego, ale nie jest to zalecane dla komentarzy. Taki tekst jest traktowany jako ciąg znaków (string) i nie jest ignorowany przez interpreter, co może wpłynąć na wydajność programu:
''' To jest wieloliniowy string. Możesz go użyć jako komentarz, ale nie jest to najlepsza praktyka. '''
3. Dlaczego warto używać komentarzy?
Komentarze pełnią kilka ważnych funkcji, które pomagają w pracy programistom:
- Opisują działanie kodu: Dzięki komentarzom możemy wyjaśnić, co robi dana funkcja lub blok kodu.
- Zwiększają czytelność: Kod z dobrymi komentarzami jest łatwiejszy do zrozumienia, szczególnie dla osób, które nie pisały go osobiście.
- Pomagają w debugowaniu: Komentarze pozwalają szybko odnaleźć problematyczne fragmenty kodu.
- Ułatwiają współpracę: Gdy wiele osób pracuje nad jednym projektem, komentarze pomagają w zrozumieniu intencji autorów kodu.
4. Najlepsze praktyki w pisaniu komentarzy
Oto kilka wskazówek, jak pisać dobre komentarze:
- Komentuj zrozumiale: Unikaj używania żargonu technicznego, jeśli nie jest to konieczne.
- Nie komentuj oczywistości: Komentarze powinny wyjaśniać złożone fragmenty kodu, a nie opisywać coś, co jest oczywiste. Na przykład, poniższy komentarz jest zbędny:
# Przypisujemy wartość 10 do zmiennej x x = 10
Zamiast tego, używaj komentarzy tam, gdzie rzeczywiście wnoszą wartość:
# Obliczamy średnią z trzech liczb srednia = (a + b + c) / 3
- Używaj krótkich, ale konkretnych komentarzy: Komentarze powinny być zwięzłe i na temat.
- Aktualizuj komentarze: Jeśli zmieniasz kod, upewnij się, że komentarze są zgodne z jego aktualną wersją.
5. Komentarze a dokumentacja
Komentarze mogą również pełnić rolę dokumentacji dla funkcji, klas i modułów. Python ma wbudowane wsparcie dla docstringów, czyli specjalnych komentarzy, które opisują, co robi dana funkcja lub klasa. Docstringi są umieszczane wewnątrz potrójnych cudzysłowów i mogą być wywoływane za pomocą funkcji help()
:
def dodaj(a, b): """Funkcja zwraca sumę dwóch liczb.""" return a + b print(help(dodaj))
Wynik działania powyższego kodu:
Help on function dodaj in module __main__: dodaj(a, b) Funkcja zwraca sumę dwóch liczb.
Docstringi są szczególnie przydatne w większych projektach, ponieważ pozwalają szybko zrozumieć, co robi dana funkcja lub klasa.
Podsumowanie
Komentarze to kluczowy element czytelnego i łatwego w utrzymaniu kodu. Dzięki nim możesz zrozumieć swój własny kod nawet po dłuższym czasie i ułatwić współpracę z innymi programistami. Warto stosować je z umiarem i zgodnie z najlepszymi praktykami, aby Twój kod był nie tylko funkcjonalny, ale także przejrzysty.
Następna lekcja ==> Podstawowe typy danych
Spis Treści - darmowy kurs Python dla początkujących
Lekcja 1: Wprowadzenie do programowania
- Co to jest programowanie?
- Dlaczego warto uczyć się Pythona?
- Instalacja Python i wprowadzenie do edytorów (IDLE, VS Code).
Lekcja 2: Pierwszy program w Pythonie
- Składnia Pythona.
- Wyświetlanie tekstu (funkcja print).
- Komentarze i ich znaczenie.
Lekcja 3: Podstawowe typy danych
- Liczby: int, float.
- Ciągi znaków (stringi).
- Typ logiczny (boolean).
- Funkcja type.
Lekcja 4: Zmienne i operatory
- Deklaracja i przypisywanie zmiennych.
- Operatory arytmetyczne, porównania, logiczne.
Lekcja 5: Listy i krotki
- Tworzenie list i krotek.
- Indeksowanie, dodawanie, usuwanie elementów.
- Operacje na listach.
Lekcja 6: Słowniki i zbiory
- Tworzenie i operacje na słownikach.
- Iteracja po słownikach.
- Zbiory i ich zastosowania.
Lekcja 7: Instrukcje warunkowe
- Instrukcje if, elif, else.
- Operatory logiczne w praktyce.
Lekcja 8: Pętle
- Pętla for i while.
- Instrukcje break, continue, else w pętlach.
Lekcja 9: Funkcje
- Tworzenie i wywoływanie funkcji.
- Argumenty i wartości domyślne.
- Funkcje anonimowe (lambda).
Lekcja 10: Praca z plikami
- Otwieranie, czytanie i zapisywanie plików.
- Obsługa błędów przy pracy z plikami.
Lekcja 11: Podstawy programowania obiektowego
- Klasy i obiekty.
- Atrybuty i metody.
- Prosty projekt: Zarządzanie listą zadań.
Lekcja 12: Tworzenie prostego kalkulatora
- Łączenie funkcji i warunków.
- Obsługa błędów (try-except).
Lekcja 13: Zarządzanie plikami tekstowymi
- Program do przechowywania i wyszukiwania notatek w plikach.
Lekcja 14: Prosta gra tekstowa w Python
- Wprowadzenie do pętli i logiki gry.
- Interaktywna gra konsolowa, np. zgadywanie liczby.
Jeśli chciałbyś być poinformowany o następnych kursach to zapisz się do naszego newslettera: