Lekcja 4 – Zmienne i operatory

Kurs: Darmowy kurs Python dla początkujących
Lekcja 4: Zmienne i operatory

⇓ spis treści ⇓


Deklaracja i przypisywanie zmiennych

Zmienne to podstawowy element każdego języka programowania, w tym Pythona. Zmienna jest nazwą, pod którą możemy przechowywać dane – takie jak liczby, tekst, listy czy inne typy danych. Dzięki zmiennym możemy łatwo manipulować danymi w naszym programie.

1. Deklaracja zmiennych w Pythonie

W Pythonie deklaracja zmiennej jest bardzo prosta i nie wymaga jawnego określania jej typu. Wystarczy podać nazwę zmiennej, znak równości = oraz wartość, którą chcemy jej przypisać:

# Deklaracja zmiennych
liczba = 10        # Liczba całkowita
tekst = "Python"   # Ciąg znaków
pi = 3.14          # Liczba zmiennoprzecinkowa
czy_prawda = True  # Wartość logiczna

Python automatycznie rozpoznaje typ danych zmiennej na podstawie przypisanej wartości, co czyni go językiem dynamicznie typowanym.

2. Zasady nazewnictwa zmiennych

Podczas tworzenia zmiennych w Pythonie należy przestrzegać kilku podstawowych zasad:

  • Można używać liter (małych i wielkich), cyfr oraz znaku podkreślenia (_), ale nazwa zmiennej nie może zaczynać się od cyfry.
  • Nie można używać słów kluczowych Pythona, takich jak if, else, while itp.
  • Nazwa zmiennej powinna być czytelna i opisywać, co dana zmienna przechowuje, np. wiek, nazwa_produktu, a nie x czy y, jeśli nie jest to konieczne.
  • Python rozróżnia wielkość liter, więc wiek i Wiek to dwie różne zmienne.

Przykłady poprawnych i niepoprawnych nazw zmiennych:

# Poprawne nazwy zmiennych
wiek = 25
imie_ucznia = "Anna"
_cena = 19.99

# Niepoprawne nazwy zmiennych
3dane = "Niepoprawne"  # Zaczyna się od cyfry
imie ucznia = "Anna"    # Spacja w nazwie
if = 10                 # Słowo kluczowe
3. Przypisywanie wielu wartości

Python pozwala na przypisywanie wielu wartości do zmiennych w jednej linii. Dzięki temu możemy skrócić kod, jeśli chcemy przypisać różne wartości kilku zmiennym jednocześnie:

# Przypisywanie wielu wartości
a, b, c = 10, 20, 30
print(a)  # Wynik: 10
print(b)  # Wynik: 20
print(c)  # Wynik: 30

Możesz również przypisać tę samą wartość do wielu zmiennych jednocześnie:

# Ta sama wartość dla wielu zmiennych
x = y = z = 50
print(x)  # Wynik: 50
print(y)  # Wynik: 50
print(z)  # Wynik: 50
4. Nadpisywanie zmiennych

W Pythonie możesz zmieniać wartość zmiennej w dowolnym momencie. Jeśli przypiszesz nową wartość do istniejącej zmiennej, poprzednia wartość zostanie nadpisana:

# Nadpisywanie zmiennej
liczba = 10
print(liczba)  # Wynik: 10

liczba = 20  # Zmienna otrzymuje nową wartość
print(liczba)  # Wynik: 20
5. Typowanie dynamiczne

W Pythonie zmienna może przechowywać różne typy danych w trakcie działania programu. Oznacza to, że można przypisać do niej wartość jednego typu, a później zmienić jej typ na inny:

# Typowanie dynamiczne
x = 10         # Zmienna jako liczba całkowita
print(type(x))  # Wynik: <class 'int'>

x = "Python"   # Ta sama zmienna teraz jako string
print(type(x))  # Wynik: <class 'str'>
6. Praktyczne wykorzystanie zmiennych

Zmienne są kluczowe w każdym programie, ponieważ umożliwiają przechowywanie i manipulowanie danymi. Oto kilka przykładów ich użycia:

# Przykład: Obliczanie pola prostokąta
dlugosc = 5
szerokosc = 3
pole = dlugosc * szerokosc
print(f"Pole prostokąta wynosi: {pole}")

# Przykład: Personalizowany komunikat powitalny
imie = "Anna"
print(f"Witaj, {imie}!")

Dzięki zmiennym możemy pisać bardziej dynamiczne programy, które reagują na zmieniające się dane. W kolejnej części omówimy operatory, które pozwalają na wykonywanie operacji na zmiennych.

Operatory arytmetyczne, porównania, logiczne

Operatory to symbole używane do wykonywania różnych operacji na zmiennych i wartościach. Python oferuje szeroki zakres operatorów, które można podzielić na kilka kategorii, takich jak operatory arytmetyczne, porównania i logiczne. Poniżej znajduje się szczegółowy opis tych operatorów wraz z przykładami ich zastosowania.

1. Operatory arytmetyczne

Operatory arytmetyczne są używane do wykonywania podstawowych operacji matematycznych, takich jak dodawanie, odejmowanie, mnożenie czy dzielenie. Python obsługuje następujące operatory arytmetyczne:

  • + – Dodawanie
  • - – Odejmowanie
  • * – Mnożenie
  • / – Dzielenie (wynik jest zawsze typu float)
  • // – Dzielenie całkowite (wynik zaokrąglany w dół)
  • % – Reszta z dzielenia
  • ** – Potęgowanie

Przykłady zastosowania operatorów arytmetycznych:

# Operatory arytmetyczne
a = 10
b = 3

print(a + b)   # Dodawanie: 13
print(a - b)   # Odejmowanie: 7
print(a * b)   # Mnożenie: 30
print(a / b)   # Dzielenie: 3.3333...
print(a // b)  # Dzielenie całkowite: 3
print(a % b)   # Reszta z dzielenia: 1
print(a ** b)  # Potęgowanie: 1000
2. Operatory porównania

Operatory porównania służą do porównywania dwóch wartości. Wynikiem takiej operacji jest wartość logiczna True (prawda) lub False (fałsz). Python obsługuje następujące operatory porównania:

  • == – Równość (czy wartości są równe)
  • != – Różność (czy wartości są różne)
  • > – Większe niż
  • >= – Większe lub równe
  • < – Mniejsze niż
  • <= – Mniejsze lub równe

Przykłady zastosowania operatorów porównania:

# Operatory porównania
x = 5
y = 10

print(x == y)  # Wynik: False
print(x != y)  # Wynik: True
print(x > y)   # Wynik: False
print(x < y) # Wynik: True print(x >= 5)  # Wynik: True
print(y <= 10) # Wynik: True
3. Operatory logiczne

Operatory logiczne są używane do łączenia warunków logicznych. Python obsługuje następujące operatory logiczne:

  • and – Zwraca True, jeśli oba warunki są prawdziwe.
  • or – Zwraca True, jeśli przynajmniej jeden z warunków jest prawdziwy.
  • not – Zwraca odwrotność wartości logicznej.

Przykłady zastosowania operatorów logicznych:

# Operatory logiczne
x = True
y = False

print(x and y)  # Wynik: False
print(x or y)   # Wynik: True
print(not x)    # Wynik: False
4. Łączenie operatorów

Python pozwala łączyć operatory arytmetyczne, porównania i logiczne w bardziej złożonych wyrażeniach. Przykład:

# Łączenie operatorów
a = 10
b = 5
c = 7

# Sprawdzenie, czy a jest większe od b i mniejsze od c
print(a > b and a < c)  # Wynik: False

# Sprawdzenie, czy b jest mniejsze od c lub równe a
print(b < c or b == a)  # Wynik: True
5. Operatory przypisania

Python obsługuje także operatory przypisania, które pozwalają na wykonywanie operacji matematycznych i przypisywanie wyników do zmiennych w jednym kroku:

  • = – Przypisanie wartości
  • += – Dodawanie i przypisanie
  • -= – Odejmowanie i przypisanie
  • *= – Mnożenie i przypisanie
  • /= – Dzielenie i przypisanie
  • //= – Dzielenie całkowite i przypisanie
  • %= – Reszta z dzielenia i przypisanie
  • **= – Potęgowanie i przypisanie

Przykłady:

# Operatory przypisania
x = 10

x += 5  # To samo, co: x = x + 5
print(x)  # Wynik: 15

x *= 2  # To samo, co: x = x * 2
print(x)  # Wynik: 30

x -= 10  # To samo, co: x = x - 10
print(x)  # Wynik: 20

Operatory w Pythonie są podstawą do wykonywania większości operacji w programach, dlatego ważne jest, aby dobrze je zrozumieć. W kolejnych lekcjach będziemy je regularnie wykorzystywać w praktycznych przykładach.

Następna lekcja ==> Listy i krotki



Spis Treści - darmowy kurs Python dla początkujących


Lekcja 1: Wprowadzenie do programowania
- Co to jest programowanie?
- Dlaczego warto uczyć się Pythona?
- Instalacja Python i wprowadzenie do edytorów (IDLE, VS Code).
Lekcja 2: Pierwszy program w Pythonie
- Składnia Pythona.
- Wyświetlanie tekstu (funkcja print).
- Komentarze i ich znaczenie.
Lekcja 3: Podstawowe typy danych
- Liczby: int, float.
- Ciągi znaków (stringi).
- Typ logiczny (boolean).
- Funkcja type.
Lekcja 4: Zmienne i operatory
- Deklaracja i przypisywanie zmiennych.
- Operatory arytmetyczne, porównania, logiczne.
Lekcja 5: Listy i krotki
- Tworzenie list i krotek.
- Indeksowanie, dodawanie, usuwanie elementów.
- Operacje na listach.
Lekcja 6: Słowniki i zbiory
- Tworzenie i operacje na słownikach.
- Iteracja po słownikach.
- Zbiory i ich zastosowania.
Lekcja 7: Instrukcje warunkowe
- Instrukcje if, elif, else.
- Operatory logiczne w praktyce.
Lekcja 8: Pętle
- Pętla for i while.
- Instrukcje break, continue, else w pętlach.
Lekcja 9: Funkcje
- Tworzenie i wywoływanie funkcji.
- Argumenty i wartości domyślne.
- Funkcje anonimowe (lambda).
Lekcja 10: Praca z plikami
- Otwieranie, czytanie i zapisywanie plików.
- Obsługa błędów przy pracy z plikami.
Lekcja 11: Podstawy programowania obiektowego
- Klasy i obiekty.
- Atrybuty i metody.
- Prosty projekt: Zarządzanie listą zadań.
Lekcja 12: Tworzenie prostego kalkulatora
- Łączenie funkcji i warunków.
- Obsługa błędów (try-except).
Lekcja 13: Zarządzanie plikami tekstowymi
- Program do przechowywania i wyszukiwania notatek w plikach.
Lekcja 14: Prosta gra tekstowa w Python
- Wprowadzenie do pętli i logiki gry.
- Interaktywna gra konsolowa, np. zgadywanie liczby.

Jeśli chciałbyś być poinformowany o następnych kursach to zapisz się do naszego newslettera: