W ciągu ostatnich kilku lat rynek kryptowalut dynamicznie się rozwinął, a w ślad za nim pojawiły się nowe możliwości inwestycyjne, takie jak Initial Coin Offerings (ICO) i Initial Exchange Offerings (IEO). Oba te procesy fundraisingowe są formą pozyskiwania kapitału przez nowe projekty blockchainowe, jednak różnią się one w kilku kluczowych aspektach. W niniejszym artykule omówimy, czym dokładnie są ICO i IEO, jak działają oraz jak inwestorzy mogą rozważyć uczestnictwo w tych przedsięwzięciach.
Czym jest Initial Coin Offering (ICO)?
Initial Coin Offering (ICO) to proces, w którym startup blockchainowy oferuje własną kryptowalutę lub token inwestorom w zamian za kapitał. ICO jest analogiczne do pierwszej oferty publicznej akcji (Initial Public Offering, IPO) na rynku tradycyjnych papierów wartościowych, jednak różni się tym, że inwestorzy kupują nowo utworzone tokeny kryptowalutowe, które mogą mieć różne zastosowania, w zależności od projektu. Tokeny te mogą służyć jako środek płatniczy w ekosystemie projektu, dawać prawa do głosowania w decyzjach związanych z rozwojem platformy lub reprezentować udział w zyskach projektu.
ICO stały się popularne w latach 2016-2018, kiedy wiele projektów blockchainowych zdołało pozyskać znaczące fundusze w krótkim czasie. W tym okresie inwestorzy byli często przyciągani potencjalnymi wysokimi zyskami oraz wizją rewolucji technologicznej, którą miały wprowadzać startupy blockchainowe.
Jak działa ICO?
Proces ICO zazwyczaj przebiega w kilku etapach:
- Whitepaper: Startup opracowuje dokument techniczny, tzw. whitepaper, w którym opisuje projekt, jego cel, technologię, którą zamierza wykorzystać, oraz plan rozwoju. Whitepaper zawiera także informacje o tym, ile tokenów zostanie wyemitowanych, jak będzie przebiegała ich dystrybucja, a także jak zostaną wykorzystane zebrane fundusze.
- Pre-sale (przedsprzedaż): W niektórych przypadkach projekt może przeprowadzić przedsprzedaż tokenów, oferując je w ograniczonej ilości wybranym inwestorom, często z rabatem.
- Publiczna sprzedaż tokenów: Głównym etapem ICO jest publiczna sprzedaż tokenów, która trwa przez określony czas. Inwestorzy mogą zakupić tokeny w zamian za kryptowaluty (najczęściej Bitcoin lub Ethereum), które są akceptowane jako środki płatnicze w ICO.
- Rozwój projektu: Po zakończeniu sprzedaży, zebrane fundusze są wykorzystywane zgodnie z planem przedstawionym w whitepaperze. Inwestorzy natomiast otrzymują swoje tokeny, które mogą być używane w ekosystemie projektu lub handlowane na giełdach kryptowalut.
Zalety i ryzyka związane z ICO
Zalety:
- Wysoki potencjał zysku: W przypadku udanych ICO inwestorzy mogą zyskać znaczące zyski. Przykładem może być ICO Ethereum, które w 2014 roku zebrało fundusze po cenie 0,31 USD za token, a jego wartość wzrosła wielokrotnie w kolejnych latach.
- Dostępność dla szerokiego grona inwestorów: ICO pozwalają niemal każdemu na inwestowanie w nowo powstające projekty, o ile posiadają odpowiednie kryptowaluty. Nie ma tutaj tak dużych barier wejścia jak w przypadku tradycyjnych rynków kapitałowych.
- Innowacje technologiczne: Inwestowanie w ICO może dać możliwość wsparcia nowych, innowacyjnych projektów blockchainowych, które mają potencjał zrewolucjonizowania różnych branż.
Ryzyka:
- Brak regulacji: Jednym z największych ryzyk związanych z ICO jest brak odpowiednich regulacji. Wiele projektów działało bez nadzoru organów finansowych, co sprawiło, że inwestorzy byli narażeni na oszustwa. Wiele ICO okazało się być tzw. scamami, gdzie twórcy zbierali fundusze, po czym znikali, nie realizując żadnych obietnic.
- Zmienne przepisy prawne: Kraje na całym świecie różnie podchodzą do ICO, co sprawia, że inwestorzy muszą być świadomi, jakie przepisy obowiązują w ich regionie.
- Zmieniające się trendy: Rynek kryptowalut jest bardzo dynamiczny, a trendy mogą szybko się zmieniać. ICO, które były popularne w 2017 roku, straciły na popularności na rzecz nowych form fundraisingu, takich jak IEO.
Czym jest Initial Exchange Offering (IEO)?
Initial Exchange Offering (IEO) to stosunkowo nowszy sposób pozyskiwania funduszy przez projekty blockchainowe, który zyskał popularność w 2019 roku. W przeciwieństwie do ICO, w którym to projekt samodzielnie sprzedaje tokeny, w IEO za proces sprzedaży odpowiedzialna jest giełda kryptowalut. To ona pełni funkcję pośrednika między projektem a inwestorami, a sprzedaż tokenów odbywa się bezpośrednio na platformie giełdowej.
Jak działa IEO?
Podobnie jak ICO, proces IEO składa się z kilku etapów:
- Zgłoszenie projektu: Startup blockchainowy musi nawiązać współpracę z wybraną giełdą kryptowalut, która zgadza się na przeprowadzenie IEO. Giełdy zazwyczaj przeprowadzają szczegółową weryfikację projektu, co ma na celu ograniczenie ryzyka dla inwestorów.
- Ogłoszenie IEO: Po zatwierdzeniu projektu giełda ogłasza datę IEO oraz szczegóły dotyczące sprzedaży tokenów. Inwestorzy mogą zakupić tokeny bezpośrednio na platformie giełdowej, często korzystając z kryptowalut takich jak Bitcoin, Ethereum czy stablecoiny.
- Sprzedaż tokenów: Proces sprzedaży tokenów odbywa się na giełdzie. Inwestorzy muszą założyć konto na danej giełdzie, zweryfikować swoją tożsamość (KYC), a następnie przystąpić do zakupu tokenów. W odróżnieniu od ICO, tokeny są natychmiast dostępne na giełdzie, co ułatwia ich handel i zwiększa płynność.
- Handel na giełdzie: Po zakończeniu IEO tokeny zostają automatycznie notowane na giełdzie, co umożliwia ich dalszy handel na otwartym rynku.
Zalety i ryzyka związane z IEO
Zalety:
- Bezpieczeństwo: Jedną z największych zalet IEO jest wyższy poziom bezpieczeństwa dla inwestorów. Ponieważ giełda przeprowadza weryfikację projektu i odpowiada za sprzedaż tokenów, zmniejsza to ryzyko oszustwa.
- Łatwość inwestowania: Inwestowanie w IEO jest prostsze dla inwestorów, ponieważ cały proces odbywa się na jednej platformie. Inwestorzy nie muszą martwić się o techniczne aspekty zakupu tokenów czy ryzyko przesłania środków na niewłaściwy adres.
- Natychmiastowa płynność: Tokeny zakupione w IEO są od razu notowane na giełdzie, co umożliwia ich szybki handel, w przeciwieństwie do ICO, gdzie tokeny często trzeba było trzymać przez długi czas, zanim pojawiły się na giełdach.
Ryzyka:
- Centralizacja: IEO wprowadza pewien poziom centralizacji, ponieważ giełda ma dużą kontrolę nad projektem i sprzedażą tokenów. To może być postrzegane jako krok wstecz w świecie kryptowalut, który z założenia promuje decentralizację.
- Ograniczony wybór giełd: Nie wszystkie giełdy przeprowadzają IEO, a te, które to robią, często wybierają tylko wybrane projekty. To ogranicza możliwości startupów blockchainowych do zbierania funduszy poprzez IEO.
- Zmniejszona dostępność: W przeciwieństwie do ICO, gdzie każdy mógł zainwestować, IEO często wymaga założenia konta na konkretnej giełdzie i przejścia weryfikacji KYC, co może ograniczyć dostęp do niektórych inwestorów.
ICO a IEO – różnice
Chociaż zarówno ICO, jak i IEO mają na celu pozyskanie funduszy dla projektów blockchainowych, istnieje kilka kluczowych różnic między nimi:
- Organizacja sprzedaży: W ICO projekt samodzielnie sprzedaje tokeny, podczas gdy w IEO sprzedaż odbywa się za pośrednictwem giełdy.
- Poziom weryfikacji: IEO zapewnia wyższy poziom weryfikacji, ponieważ giełdy dokładnie sprawdzają projekty, zanim zdecydują się na ich promowanie. ICO często odbywały się bez żadnych formalnych weryfikacji.
- Płynność: Tokeny z IEO są natychmiast notowane na giełdzie, co zapewnia im większą płynność. W ICO tokeny mogły być przez długi czas nienotowane, co utrudniało ich handel.
Jak inwestować w ICO i IEO?
Decyzja o inwestowaniu w ICO lub IEO wymaga ostrożnego podejścia i dokładnej analizy projektu. Oto kilka kroków, które inwestorzy powinni rozważyć:
- Przeprowadź własną analizę (DYOR): Zawsze dokładnie sprawdzaj projekt przed zainwestowaniem. Czy projekt ma solidny whitepaper? Czy zespół ma doświadczenie w branży blockchain? Jakie są cele projektu i jak planuje osiągnąć sukces?
- Ocena ryzyka: ICO i IEO to inwestycje o wysokim ryzyku. Warto dokładnie ocenić, jakie są szanse na powodzenie projektu, a także jakie zagrożenia mogą się pojawić.
- Zrozumienie regulacji: Przed inwestowaniem upewnij się, że rozumiesz przepisy prawne obowiązujące w Twoim kraju. W niektórych jurysdykcjach ICO i IEO są ściśle regulowane, co może wpłynąć na Twoje możliwości inwestowania.
- KYC i AML: W przypadku IEO często wymagane jest przejście procedury KYC (Know Your Customer) i spełnienie wymagań związanych z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy (AML). Upewnij się, że masz wszystkie niezbędne dokumenty.
Podsumowanie
ICO i IEO to dwa popularne sposoby pozyskiwania funduszy w świecie kryptowalut, które mają swoje unikalne zalety i ryzyka. ICO oferuje większą decentralizację i dostępność dla inwestorów, ale wiąże się z większym ryzykiem oszustwa. IEO zapewnia wyższy poziom bezpieczeństwa i natychmiastową płynność tokenów, jednak wprowadza pewien poziom centralizacji. Inwestorzy powinni dokładnie analizować każdy projekt, w który planują zainwestować, i zawsze postępować ostrożnie.
