Kurs: Darmowy kurs Python dla początkujących
Lekcja 3: Podstawowe typy danych
Liczby: int, float
Python obsługuje różne typy danych numerycznych, które pozwalają na wykonywanie obliczeń matematycznych i operacji na liczbach. Dwa podstawowe typy liczbowe w Pythonie to:
int
: Liczby całkowite, takie jak 1, -10, 0.float
: Liczby zmiennoprzecinkowe (ułamkowe), takie jak 3.14, -0.5, 2.0.
1. Liczby całkowite (int
)
Typ int
przechowuje liczby całkowite, które nie mają części ułamkowej. Możesz używać liczb całkowitych do wykonywania podstawowych operacji matematycznych, takich jak dodawanie, odejmowanie, mnożenie czy dzielenie. Oto przykład:
# Przykłady liczb całkowitych x = 10 y = -3 print(x + y) # Wynik: 7 print(x * 2) # Wynik: 20
W Pythonie nie ma ograniczeń co do wielkości liczby całkowitej – można pracować nawet z bardzo dużymi liczbami:
# Bardzo duże liczby całkowite big_number = 123456789012345678901234567890 print(big_number)
2. Liczby zmiennoprzecinkowe (float
)
Typ float
przechowuje liczby, które mają część ułamkową. Są one często używane w obliczeniach wymagających większej precyzji, takich jak operacje na liczbach dziesiętnych. Przykłady:
# Przykłady liczb zmiennoprzecinkowych a = 3.14 b = -0.5 print(a + b) # Wynik: 2.64 print(a * 2) # Wynik: 6.28
Liczby zmiennoprzecinkowe mogą być również zapisywane w notacji wykładniczej:
# Notacja wykładnicza c = 1.2e3 # Odpowiada 1.2 * 10^3, czyli 1200 d = 5e-4 # Odpowiada 5 * 10^-4, czyli 0.0005 print(c) print(d)
3. Operacje matematyczne
Python obsługuje wiele standardowych operacji matematycznych dla obu typów liczb:
+
– Dodawanie-
– Odejmowanie*
– Mnożenie/
– Dzielenie//
– Dzielenie całkowite (wynik zaokrąglany w dół do najbliższej liczby całkowitej)%
– Reszta z dzielenia**
– Potęgowanie
Przykłady operacji matematycznych:
# Operacje matematyczne x = 10 y = 3 print(x + y) # Dodawanie: 13 print(x - y) # Odejmowanie: 7 print(x * y) # Mnożenie: 30 print(x / y) # Dzielenie: 3.3333... print(x // y) # Dzielenie całkowite: 3 print(x % y) # Reszta z dzielenia: 1 print(x ** y) # Potęgowanie: 1000
4. Konwersja między int
a float
Python umożliwia łatwą konwersję między typami int
i float
. Można to zrobić za pomocą funkcji int()
i float()
:
# Konwersja między typami int i float x = 10 # Liczba całkowita y = 3.14 # Liczba zmiennoprzecinkowa # Konwersja int -> float z = float(x) print(z) # Wynik: 10.0 # Konwersja float -> int w = int(y) print(w) # Wynik: 3 (część ułamkowa zostaje obcięta)
5. Przykłady praktyczne
Oto kilka praktycznych przykładów wykorzystania liczb w Pythonie:
# Obliczanie pola koła promien = 5 pi = 3.14159 pole = pi * (promien ** 2) print(f"Pole koła o promieniu {promien} wynosi: {pole}") # Obliczanie miesięcznych wydatków wydatki = [1200.50, 800, 450.25, 300] suma = sum(wydatki) print(f"Całkowite wydatki w miesiącu: {suma}")
W Pythonie liczby całkowite i zmiennoprzecinkowe są podstawą większości operacji matematycznych, dlatego ważne jest, aby dobrze je zrozumieć. W kolejnych sekcjach dowiesz się więcej o innych typach danych, takich jak ciągi znaków i typ logiczny.
Ciągi znaków (stringi)
Ciągi znaków, znane jako stringi, są jednym z podstawowych typów danych w Pythonie. String to sekwencja znaków, która może zawierać litery, cyfry, symbole i spacje. Stringi są używane do przechowywania i manipulowania tekstem w programach.
1. Tworzenie stringów
Stringi w Pythonie można tworzyć, umieszczając tekst w pojedynczych (' '
) lub podwójnych cudzysłowach (" "
). Obie formy działają identycznie:
# Tworzenie stringów tekst1 = 'To jest string' tekst2 = "To również jest string" print(tekst1) print(tekst2)
Jeśli string zawiera cudzysłów, możesz użyć drugiego rodzaju cudzysłowów, aby uniknąć błędów składniowych:
# Użycie cudzysłowów wewnątrz stringa tekst = "To jest przykład 'stringa' z cudzysłowami." print(tekst)
Możesz także używać znaków specjalnych, takich jak \'
lub \"
, aby wstawić cudzysłowy do tekstu:
# Użycie znaków specjalnych tekst = 'To jest przykład z \"cudzysłowami\" wewnątrz stringa.' print(tekst)
2. Wieloliniowe stringi
Python pozwala na tworzenie stringów wieloliniowych za pomocą potrójnych cudzysłowów ('''
lub """
):
# String wieloliniowy tekst = """To jest string wieloliniowy. Każda linia jest traktowana jako część tekstu.""" print(tekst)
3. Operacje na stringach
Python oferuje wiele przydatnych operacji, które można wykonywać na stringach:
- Konkatenacja (łączenie): Możesz łączyć stringi za pomocą operatora
+
:
# Konkatenacja stringów tekst1 = "Witaj, " tekst2 = "świecie!" polaczony = tekst1 + tekst2 print(polaczony)
- Powielanie: Możesz powielać stringi za pomocą operatora
*
:
# Powielanie stringa tekst = "Echo! " print(tekst * 3)
- Długość stringa: Aby sprawdzić liczbę znaków w stringu, użyj funkcji
len()
:
# Długość stringa tekst = "Python" print(len(tekst)) # Wynik: 6
4. Indeksowanie i wycinanie
Stringi w Pythonie są indeksowane, co oznacza, że każdy znak ma przypisany numer (indeks), zaczynając od 0. Możesz uzyskać dostęp do konkretnego znaku, używając indeksu:
# Indeksowanie stringa tekst = "Python" print(tekst[0]) # Pierwszy znak: P print(tekst[5]) # Szósty znak: n
Możesz również wycinać fragmenty stringa, korzystając z tzw. slice:
# Wycinanie fragmentów stringa tekst = "Python" print(tekst[0:3]) # Wynik: Pyt (od indeksu 0 do 2) print(tekst[2:]) # Wynik: thon (od indeksu 2 do końca) print(tekst[:4]) # Wynik: Pyth (od początku do indeksu 3)
5. Metody stringów
Python oferuje wiele wbudowanych metod do pracy ze stringami:
.lower()
– Zmienia wszystkie litery na małe:
tekst = "PYTHON" print(tekst.lower()) # Wynik: python
.upper()
– Zmienia wszystkie litery na wielkie:
tekst = "python" print(tekst.upper()) # Wynik: PYTHON
.strip()
– Usuwa białe znaki z początku i końca stringa:
tekst = " Python " print(tekst.strip()) # Wynik: Python
.replace()
– Zamienia określony fragment stringa na inny:
tekst = "Witaj, świecie!" print(tekst.replace("świecie", "Pythonie")) # Wynik: Witaj, Pythonie!
.find()
– Znajduje indeks pierwszego wystąpienia określonego tekstu:
tekst = "Witaj, świecie!" print(tekst.find("świecie")) # Wynik: 7
6. Stringi jako niemodyfikowalne obiekty
Stringi w Pythonie są niemodyfikowalne (ang. immutable), co oznacza, że po ich utworzeniu nie można zmieniać ich zawartości. Na przykład, poniższy kod spowoduje błąd:
tekst = "Python" tekst[0] = "J" # To spowoduje błąd
Aby zmodyfikować string, musisz utworzyć nowy string na podstawie istniejącego:
tekst = "Python" tekst = "J" + tekst[1:] print(tekst) # Wynik: Jython
Stringi w Pythonie są niezwykle elastyczne i potężne. W kolejnych sekcjach dowiesz się, jak używać ich w praktycznych projektach i jak współpracują z innymi typami danych.
Typ logiczny (boolean)
Typ logiczny, znany jako boolean, to jeden z podstawowych typów danych w Pythonie. Boolean reprezentuje wartość logiczną i przyjmuje jedną z dwóch możliwych wartości: True
(prawda) lub False
(fałsz). Jest niezwykle istotny w programowaniu, ponieważ jest podstawą instrukcji warunkowych, pętli i wielu innych operacji.
1. Tworzenie wartości logicznych
W Pythonie możesz przypisać wartości logiczne True
lub False
do zmiennych:
# Przypisanie wartości logicznych prawda = True falsz = False print(prawda) # Wynik: True print(falsz) # Wynik: False
Warto zauważyć, że True
i False
w Pythonie zaczynają się od wielkiej litery. Napisanie ich małą literą spowoduje błąd składniowy.
2. Typ logiczny jako wynik porównań
Typ logiczny często jest wynikiem operacji porównania. Python oferuje różne operatory porównawcze, które zwracają wartość True
lub False
:
==
– Równość!=
– Różność>
– Większe niż>=
– Większe lub równe<
– Mniejsze niż<=
– Mniejsze lub równe
Przykłady:
# Operatory porównania a = 10 b = 5 print(a == b) # Wynik: False print(a != b) # Wynik: True print(a > b) # Wynik: True print(a <= b) # Wynik: False
3. Operatory logiczne
Python oferuje operatory logiczne, które pozwalają łączyć wartości typu boolean:
and
– ZwracaTrue
, jeśli obie wartości są prawdziwe.or
– ZwracaTrue
, jeśli przynajmniej jedna wartość jest prawdziwa.not
– Zwraca odwrotność wartości logicznej.
Przykłady:
# Operatory logiczne x = True y = False print(x and y) # Wynik: False print(x or y) # Wynik: True print(not x) # Wynik: False
4. Konwersja na typ logiczny
W Pythonie możemy konwertować inne typy danych na typ logiczny za pomocą funkcji bool()
. Poniższe wartości są traktowane jako False
:
- 0 (dla liczb)
- Pusty string
""
- Pusty obiekt, taki jak lista, krotka, słownik, zbiór
- Wartość
None
Wszystkie inne wartości są traktowane jako True
. Przykłady:
# Konwersja na typ logiczny print(bool(0)) # Wynik: False print(bool(1)) # Wynik: True print(bool("")) # Wynik: False print(bool("Python")) # Wynik: True print(bool([])) # Wynik: False print(bool([1, 2, 3]))# Wynik: True
5. Typ boolean w praktyce
Wartości logiczne są często używane w instrukcjach warunkowych, aby kontrolować przepływ programu. Na przykład:
# Przykład użycia boolean w instrukcji warunkowej wiek = 18 czy_pelnoletni = wiek >= 18 if czy_pelnoletni: print("Osoba jest pełnoletnia.") else: print("Osoba nie jest pełnoletnia.")
W tym przykładzie zmienna czy_pelnoletni
przyjmuje wartość True
lub False
w zależności od wyniku porównania. Na tej podstawie program decyduje, który blok kodu wykonać.
6. Boolean jako liczba
W Pythonie typ logiczny jest podtypem typu całkowitego (int
), co oznacza, że wartości True
i False
są wewnętrznie reprezentowane jako 1 i 0. Możesz je używać w operacjach matematycznych:
# Boolean jako liczba x = True y = False print(x + y) # Wynik: 1 (1 + 0) print(x * 5) # Wynik: 5 (1 * 5)
Wartość logiczna True
jest równa 1, a False
jest równe 0. Możesz to wykorzystać w różnych obliczeniach.
Typ logiczny w Pythonie jest kluczowy do tworzenia dynamicznych programów, które reagują na różne warunki. W kolejnych lekcjach dowiesz się, jak wykorzystać wartości logiczne w bardziej zaawansowanych konstrukcjach.
Funkcja type
Funkcja type
jest jednym z podstawowych narzędzi w Pythonie, które pozwala sprawdzić, jakiego typu jest dana zmienna lub wartość. Jest to szczególnie przydatne w nauce programowania, gdy chcemy zrozumieć, jakie dane przechowuje zmienna lub jaki typ zwraca konkretna operacja.
1. Jak używać funkcji type
?
Aby użyć funkcji type
, wystarczy przekazać do niej zmienną lub wartość, której typ chcemy sprawdzić. Oto kilka przykładów:
# Przykłady użycia funkcji type x = 10 y = 3.14 z = "Python" print(type(x)) # Wynik: <class 'int'> print(type(y)) # Wynik: <class 'float'> print(type(z)) # Wynik: <class 'str'>
W powyższym kodzie funkcja type
zwraca informacje o typie danych dla każdej zmiennej: int
dla liczb całkowitych, float
dla liczb zmiennoprzecinkowych oraz str
dla ciągów znaków.
2. Typy danych w Pythonie
Python obsługuje wiele typów danych, a funkcja type
pozwala łatwo je rozpoznać. Oto niektóre z najczęściej używanych typów danych:
int
– liczby całkowite, np.10
,-5
.float
– liczby zmiennoprzecinkowe, np.3.14
,-0.5
.str
– ciągi znaków (stringi), np."Python"
.bool
– wartości logiczne, np.True
,False
.list
– listy, np.[1, 2, 3]
.tuple
– krotki, np.(1, 2, 3)
.dict
– słowniki, np.{"klucz": "wartość"}
.set
– zbiory, np.{1, 2, 3}
.
Funkcja type
zwraca odpowiednią klasę dla każdego z tych typów danych.
3. Sprawdzanie typu wartości zwracanej przez operacje
Funkcja type
może być również używana do sprawdzania typu wartości zwracanej przez różne operacje. Oto przykład:
# Sprawdzanie typu wyników operacji x = 10 y = 3.0 z = x + y print(type(z)) # Wynik: <class 'float'> (liczba całkowita + zmiennoprzecinkowa daje float)
W tym przykładzie wynik operacji x + y
jest typu float
, ponieważ jedna z wartości (y) jest liczbą zmiennoprzecinkową.
4. Funkcja type
w połączeniu z instrukcjami warunkowymi
Możesz używać funkcji type
w instrukcjach warunkowych, aby wykonywać różne działania w zależności od typu danych. Na przykład:
# Wykorzystanie funkcji type w warunkach x = "Python" if type(x) == str: print("To jest string!") elif type(x) == int: print("To jest liczba całkowita!") else: print("Nieznany typ danych.")
W tym kodzie program sprawdza typ zmiennej x
i wykonuje odpowiednią akcję w zależności od jej typu.
5. Sprawdzanie instancji klasy za pomocą isinstance
Chociaż funkcja type
jest bardzo przydatna, w niektórych przypadkach lepiej używać funkcji isinstance
, która pozwala sprawdzić, czy dana wartość jest instancją określonego typu lub klasy. Na przykład:
# Użycie isinstance x = [1, 2, 3] if isinstance(x, list): print("To jest lista!")
Funkcja isinstance
działa podobnie jak type
, ale jest bardziej elastyczna w przypadku dziedziczenia klas.
6. Przykłady praktyczne
Oto kilka przykładów, jak używać funkcji type
w praktyce:
# Sprawdzanie typu zmiennych dane = [10, 3.14, "Python", True] for element in dane: print(f"Element: {element}, Typ: {type(element)}")
Wynik działania powyższego kodu:
Element: 10, Typ: <class 'int'> Element: 3.14, Typ: <class 'float'> Element: Python, Typ: <class 'str'> Element: True, Typ: <class 'bool'>
Funkcja type
jest narzędziem, które pozwala lepiej zrozumieć dane w Pythonie i jest niezastąpione podczas nauki programowania. Dzięki niej możemy łatwo sprawdzić typ zmiennej, zrozumieć wyniki operacji i tworzyć bardziej dynamiczne programy.
Następna lekcja ==> Zmienne i operatory
Spis Treści - darmowy kurs Python dla początkujących
Lekcja 1: Wprowadzenie do programowania
- Co to jest programowanie?
- Dlaczego warto uczyć się Pythona?
- Instalacja Python i wprowadzenie do edytorów (IDLE, VS Code).
Lekcja 2: Pierwszy program w Pythonie
- Składnia Pythona.
- Wyświetlanie tekstu (funkcja print).
- Komentarze i ich znaczenie.
Lekcja 3: Podstawowe typy danych
- Liczby: int, float.
- Ciągi znaków (stringi).
- Typ logiczny (boolean).
- Funkcja type.
Lekcja 4: Zmienne i operatory
- Deklaracja i przypisywanie zmiennych.
- Operatory arytmetyczne, porównania, logiczne.
Lekcja 5: Listy i krotki
- Tworzenie list i krotek.
- Indeksowanie, dodawanie, usuwanie elementów.
- Operacje na listach.
Lekcja 6: Słowniki i zbiory
- Tworzenie i operacje na słownikach.
- Iteracja po słownikach.
- Zbiory i ich zastosowania.
Lekcja 7: Instrukcje warunkowe
- Instrukcje if, elif, else.
- Operatory logiczne w praktyce.
Lekcja 8: Pętle
- Pętla for i while.
- Instrukcje break, continue, else w pętlach.
Lekcja 9: Funkcje
- Tworzenie i wywoływanie funkcji.
- Argumenty i wartości domyślne.
- Funkcje anonimowe (lambda).
Lekcja 10: Praca z plikami
- Otwieranie, czytanie i zapisywanie plików.
- Obsługa błędów przy pracy z plikami.
Lekcja 11: Podstawy programowania obiektowego
- Klasy i obiekty.
- Atrybuty i metody.
- Prosty projekt: Zarządzanie listą zadań.
Lekcja 12: Tworzenie prostego kalkulatora
- Łączenie funkcji i warunków.
- Obsługa błędów (try-except).
Lekcja 13: Zarządzanie plikami tekstowymi
- Program do przechowywania i wyszukiwania notatek w plikach.
Lekcja 14: Prosta gra tekstowa w Python
- Wprowadzenie do pętli i logiki gry.
- Interaktywna gra konsolowa, np. zgadywanie liczby.
Jeśli chciałbyś być poinformowany o następnych kursach to zapisz się do naszego newslettera: